Hầu hết mọi người đều dễ dãi trong việc lựa chọn cát xây dựng. Mà không biết là phải chọn được cát sạch và phù hợp.
Các hậu quả của việc lựa chọn sai cát xây dựng
- Làm giảm độ bền và khả năng chịu lực của bê tông và vữa.
- Làm ăn mòn cốt thép trong bê tông, gây ra nứt và bong tróc bề mặt.
- Làm cho bề mặt tường bị ố đỏ, loang nổ, rêu mốc và sần sùi.
- Làm cho sơn tường bị nước mặn ăn mòn và bong tróc.
- Làm cho công trình xuống cấp nhanh chóng và nguy hiểm cho người sử dụng.
Cát rất quan trọng như vậy, nên tại bài viết này, nhata.net xin cung cấp những thông tin để giúp bạn căn cứ để chọn loại cát xây dựng phù hợp nhất cho các công việc như: San lấp, đổ bê tông, xây tô…
Phân loại cát theo cỡ hạt
Theo TCVN 7570:2006
| Stt | Các tiêu chuẩn | Nhóm cát hạt | |||
| To | Vừa | Nhỏ | Rất nhỏ | ||
| 1 | Mô đun độ lớn | Lớn hơn 2,5 đến 3,3 | 1,0 đến 2,5 | 1,0 đến nhỏ hơn 2,0 | 0,7 đến nhỏ hơn 1,0 |
| 2 | Khối lượng thể tích xốp ( kg/m3 ) | >= 1400 | >= 1300 | >= 1200 | >= 1150 |
| 3 | Lượng hạt nhỏ hơn 0,14mm (%) | <= 10 | <= 10 | <= 20 | <= 35 |
Phân loại lựa chọn cát xây dựng theo công năng
Có rất nhiều cách phân chia chủng loại cát. Tại bài viết này căn cứ sự giảm dần độ lớn của hạt cát và mức độ sạch để cơ bản chia ra 5 loại như sau:
Cát vàng bê tông:
Trong bê tông, đá và cát là XƯƠNG CHỊU LỰC. Cát giúp lấp đầy các khoảng hở giữa các viên đá, làm cho khối bê tông đặc chắc, và phải là CÁT VÀNG.
Các chỉ tiêu cơ– lý cát bê tông:
- Kích cỡ hạt danh định từ 0,14 mm đến 5 mm. Lượng hạt trên 5mm< 10%.
- Cát sạch, có kích thước hạt đồng đều, dạng tròn, màu sắc hài hòa, vàng đặc trưng.
- Khối lượng thể tích xốp khoảng 1400 kg/m3.
Cát vàng là loại cát hạt to sạch, chuyên dùng đổ bê tông, giá cao nhất.
Cát vàng thường:
Cỡ hạt nhỏ hơn cát vàng bê tông, từ 1.5 đến 3mm, không lẫn tạp chất.
Dùng để cấp phối vữa bê tông,để xây trát lát ốp những vị trí chịu lực/chống thấm, cần mác cao (M100).
Cát vàng dùng để trát rất tốt, tường không nứt nẻ chân chim và chống thấm, sơn hoàn thiện bền màu. Nhược điểm là tường bị sù sì, không được láng mịn. Vì vậy tùy trường hợp cần trộn thêm cát tô với tỉ lệ cát vàng dưới 20% hoặc kết hợp với kỹ thuật trát xoa lạnh… và đây cũng chính là phương án nhata.net khuyên bạn sử dụng.
Cát xây/ tô
Nếu như đá và cát vàng là xương cốt của Bê tông, thì cát xây tô là xương cốt của vữa xây vữa trát. Nó phải bảo vệ tường tránh những tác động tiêu cực từ môi trường.
Vì vậy chọn cát xây tô là loại cát HẠT TRUNG sạch, hạt mịn, pha trộn tỉ lệ đúng yêu cầu kỹ thuật mới đảm bảo.
Một số yêu cầu cụ thể như sau:
-
- Kích cỡ hạt danh định của cát xây trát từ 0,7 – 1,5 mm chuyên dùng để chế tạo vữa mác M5,0 trở xuống.
- Cát có mô đun độ lớn từ 1,5 – 2,0 mm dùng chế tạo vữa mác M7,5.
Cát xây tô cũng có thể dùng để phối trộn bê tông, nhưng phải thực nghiệm để đảm bảo chất lượng theo tiêu chuẩn hiện hành.
Cát xây tô đã được các nhà cung cấp sàng rửa phân loại kỹ càng
Cát đen
Cát đen xây dựng là loại cát có màu sẫm, gần giống với màu đen. Kích cỡ hạt nhỏ hơn cát xây tô, khá mịn, không lẫn tạp chất.
Giá thành của cát đen cũng rẻ hơn nhiều so với cát vàng và cát xây tô, vì vậy cát đen được sử dụng phổ biến với khối lượng lớn, trong xây trát và cả san lấp.
Cát đen là là loại cát dùng nhiều trong xây tô…vì giá thành rẻ
Cát san lấp
Cát san lấp là loại cát không có nhiều yêu cầu tiêu chuẩn, kỹ thuật khi tuyển chọn. Chỉ cần không lẫn nhiều tạp chất ( < 20% ) là được.
Lưu ý: Chiều sâu của lớp nền cần san lấp phải nhỏ hơn 3m để phát huy tác dụng tốt nhất. Không nên sử dụng cát san lấp cho nền có nước ngầm nhiều với áp suất lớn.
Cách kiểm tra độ sạch của cát xây dựng
Dùng tay kiểm tra:
Cát là loại vật liệu có thành phần hạt cỡ nhỏ, rất dễ bám dính vào tay. Do đó chỉ cần bốc một nắm chặt cát vào lòng bàn tay sau đó thả cát rơi tự do. Quan sát bùn đất tạp chất bám lại lòng bàn tay để đánh giá.
Ngoài ra, bốc nắm cát là thả rơi tự do, quan sát thấy cát có nhiều bụi bay ra ngoài thì đó là cát bẩn.
Dùng nước và bình thủy tinh
Đem một bình thủy tinh có chứa nước sạch, đổ lượng cát vào và khuấy đều, khi cát lắng xuống đáy bình thì các chất bẩn, tạp chất sẽ hiện rõ trong nước.
- Nếu nước đục là cát bẩn;
- Nước có màu vàng là cát nhiễm phèn;
- Nước có váng là cát dính dầu mỡ.
Thành phần bụi bẩn không được vượt quá 3% tổng khối lượng của cát, nếu vượt cần làm sạch để loại bỏ ngay trước khi đưa vào sử dụng.
Kiểm tra tại cơ sở chuyên nghiệp
Mang cát đi kiểm tra độ mặn và độ sạch tại các phòng thí nghiệm hoặc các nhà máy xử lý cát.
Việc sử dụng cát nhiễm phèn hay cát nhiễm mặn để xây trát, xây tô, xây thô hoặc đổ bê tông là việc vô cùng cấm kỵ, điều này ảnh hưởng trực tiếp đến tuổi thọ cũng như độ bền của công trình.
Tình hình khai thác và sản xuất cát hiện nay
Nhu cầu cát xây dựng của nước ta những năm gần đây ước 150 triệu tấn/năm, và chủ yếu dùng cát từ các nguồn sông suối. Tuy nhiên nguồn cát tự nhiên ngày nay đã cạn kiệt. Cộng với việc siết chặt quản lý khai thác cát, nguồn cát tự nhiên nên cát tốt là vô cùng khan hiếm và đắt đỏ.
Các nhà cung cấp phải cung cấp cát kém chất lượng ra thị trường. Với cát xây trát thì dùng cát bẩn san lấp rồi tiến hành làm sạch qua một quy trình sàng rửa trước khi bán ra thị trường.
Tuy nhiên chất lượng cát tùy thuộc vào công nghệ, chi phí sàng rửa, mức độ khắt khe của nhà cung cấp để cho ra rất nhiều loại cát sạch bẩn chất lượng khác nhau. Bạn phải chú ý lựa chọn.
Nhata.net hy vọng các thông tin trong bài viết Lựa chọn các loại Cát xây dựng có ích cho bạn!
