Gạch sét nung (gạch chỉ/ gạch đỏ) là loại vật liệu xây tường phổ biến nhất hiện nay. Tuy nhiên có những kỹ thuật mà không phải bạn đã nắm được hết để giám sát thầu thợ. Bài viết này nhata.net tổng quan cho bạn mọi vấn đề liên quan: Từ chọn gạch, định mức hao phí, thép râu tường, đặt lanh tô, bảo dưỡng... để bạn dễ dàng tham khảo giám sát việc thợ xây nhà.
Các loại gạch sét nung công nghệ lò Tuynel:
| TT | Các thông số quan tâm | Gạch đặc 195*90*52 | Gạch đặc 220*105*55 (+ 3mm) | Gạch 2 lỗ 210*100*57 | Gạch 4 lỗ 190*80*80 | Gạch 6 lỗ 195*135*90 |
| 1 | Cấu tạo | Đặc | Đặc | 2 lỗ tròn thông tâm | 4 lỗ tròn/ 4 lỗ vuông | 6 lỗ tròn |
| 2 | Cường độ chịu nén | Thực tế | > 7,5 N/mm2 | > 45 N/mm2 | > 37 N/mm2 | > 57 N/mm2 |
| 3 | Độ rỗng | Thực tế | 0% | 36% | 30% | 30% |
| 4 | Trọng lượng | Thực tế | 2,2 kg/viên | 1,3 kg/viên | 1,2 kg/viên | 2,4 kg/viên |
| 5 | Độ hút nước | Thực tế | < 16% | < 12% | < 12% | < 12% |
| 6 | Tiêu chuẩn | Thị trường | TCVN 1450-1998 | TCVN 1450-1998 | TCVN 1450-1998 | TCVN 1450-1998 |
| 7 | Số lượng viên gạch/ số md mạch đứng và mạch ngang (12mm) cho 1m2 tường đơn/ số Lít vữa tương ứng (*) | 75,5 viên / 20,5 m / 22,1 lít | 64,5 viên / 17,17 m / 21,6 lít | 65,3 viên / 19,0 m / 22,8 lít | 52,5 viên / 15,7 m / 15,1 lít | |
| 8 | Như trên cho tường đôi (*) | 151 viên / -- / 56,4 lít | 129 viên / --- / 55,2 lít | 231 viên / --- / 57,6 lít | 105 viên / --- / 42,2 lít |
Gạch đặc thường sử dụng ở các hạng mục móng, tường nhà chịu lực/ ngăn thấm, bể nước, lanh tô cửa, móng tường hay nhà vệ sinh. Nhược điểm nặng làm tăng thêm chi phí kết cấu và giá thành cao.
Gạch lỗ thường được dùng để xây tường tại các vị trí không chịu lực như tường bao che, hàng rào, tường đôi với các hàng không quay ngang...
Kiểm tra chất lượng gạch xây:
Trong quá trình nung sẽ phát sinh ra gạch loại LOẠI II do:
- Các lượt xếp dưới chân nung thường thiếu nhiệt, màu không đều, nứt, dính xỉ than. Giá rẻ hơn loại 1 từ 15-20%.
- Gạch có nhiều đá trong than, khi nung gây ra vôi trong gạch, gạch dễ bị nổ khi gặp nước. Gạch này xây tường sau hút nước nhiều gây thấm và mau hỏng màng sơn.
- Loại I bị quá nhiệt: Chất lượng ngang loại I nhưng màu bị xỉn đen nhiều mụn đen quanh gạch, bán giá như gạch loại II.
Lưu ý: Gạch nhiều phấn trắng không đồng nghĩa với gạch nhiều vôi. Nó vẫn là loại I cả về giá và chất lượng Chỉ là do quan điểm về gạch đẹp của nhà sản xuất.
Gạch LOẠI I chuẩn:
- Hình dáng chuẩn, bề mặt bóng mịn đồng nhất, không bị nổ bị nứt nẻ bong rộp, không bị cháy.
- Màu chuẩn đất nung màu bã trầu, đều, không màu cam, không dính nhiều vụn gạch
- Gõ đanh không kêu bồm bộp. Khi làm vỡ một viên gạch, nó sẽ không vỡ vụn ra thành nhiều mảnh nhỏ.
- Đập 2 viên gạch vào nhau, gạch chất lượng sẽ phát ra âm thanh dứt khoát.
- Thử làm rơi một viên gạch ở độ cao khoảng 1 mét, gạch tốt sẽ không bị vỡ, gạch giòn sẽ bị vỡ.
- Ngâm viên gạch vào trong nước khoảng 24 giờ, sau đó kiểm tra trọng lượng của nó.Nếu trọng lượng nặng thêm hơn 15%, bạn không nên sử dụng loại gạch này. Ví dụ, một viên gạch nặng 2kg không được nặng quá 2,3kg sau khi bị ngâm trong nước 24 giờ.
- Có thể xây trang trí mà không cần trát.
01 bao xi măng xây được bao nhiêu m2 tường:
Về lựa chọn xi măng:
Xi măng MC25 được viết tắt của từ “Motar Cement” có nghĩa là xi măng xây trát. Có những tính năng vượt trội như: tăng độ mịn dẻo của vữa, giữ lượng nước tốt, khả năng chống thấm cao và đặc biệt có thể phù hợp với nhiều loại vật liệu xây dựng mới như gạch bê tông siêu nhẹ, gạch bê tông chưng áp…
Xi măng PCB30 phù hợp với điều kiện khí hậu nhiệt đới, có độ mịn cao giúp tăng độ dẻo cùng khả năng kết dính, khả năng chống thấm, chống xâm thực từ môi trường bên ngoài khá tốt nên khuyến cáo dùng trát tường trong và ngoài. Đồng thời có giá thành thấp nhất.
Xi măng PCB40 Phù hợp kết cấu như móng, cột, mái, dầm hay các cấu kiện bê tông khối lớn, có cường độ nén cao, cường độ uốn, độ bền hóa học cao. Loại này có giá thành cao nhất
Dòng Xi măng PC là dòng phát triển cường độ nhanh hơn, nhiệt độ thủy hóa cao, dễ nứt hơn.
Nguyên vật liệu cho 1m2 tường:
| Các thông số quan tâm | Gạch 195x52x90 | Gạch 205x55x100 |
| Mạch đứng 12mm theo TCQG | 4,83 md | 4.61 md |
| Mạch nằm theo TCQG | 15,63 md | 14.93 md |
| Gạch cho tường đơn | 75,50 viên | 68,83 viên |
| Vữa tường đơn | 0,022 m3 | 0,0235 m3 |
| Vữa tường đôi | 0,056 m3 | 0,059 m3 |
| Xi măng cho tường đơn (M25, 312 kg cho 1m3 vữa mác 75) | 6,9 kg | 7.33 kg |
| Xi măng cho tường đôi (M25, 312 kg cho 1m3 vữa mác 75) | 17,5 kg | 18.4 kg |
Lưu ý:
Sử dụng cát mịn tăng lượng xi măng lên 261/230= 1,15 lần; Sử dụng vữa M75 tăng lượng xi măng lên ~ 1,3- 1,4 lần so với M50.
Kiểm tra chất lượng gạch xây:
Trong quá trình nung sẽ phát sinh ra gạch loại LOẠI II do xếp dưới chân nung sẽ không được đủ nhiệt, thường màu không đều, nứt, dính xỉ than, giá rẻ hơn 200-300đ. Gạch có nhiều đá trong than, khi nung gây ra vôi trong gạch. Gạch dễ bị nổ khi gặp nước. Xây tường sau hút nước nhiều mau hỏng sơn và thấm.
Loại I bị quá nhiệt: Chất lượng ngang loại I nhưng màu bị xỉn đen nhiều mụn đen quanh gạch, bán giá như gạch loại II.
Gạch nhiều phấn trắng: Không đồng nghĩa với gạch nhiều vôi đâu nhé. Nó là loại I cả về giá và chất lượng, chỉ là do quan điểm về gạch đẹp của từng nơi mà nhà sản xuất tạo ra mà thôi.
Gạch LOẠI I chuẩn:
- Hình dáng chuẩn, bề mặt bóng mịn đồng nhất, không bị nổ bị nứt nẻ bong rộp, không bị cháy.
- Màu chuẩn đất nung màu bã trầu, đều, không màu cam, không dính nhiều vụn gạch
- Gõ đanh không kêu bồm bộp. Khi làm vỡ một viên gạch, nó sẽ không vỡ vụn ra thành nhiều mảnh nhỏ.
- Đập 2 viên gạch vào nhau, gạch chất lượng sẽ phát ra âm thanh dứt khoát.
- Thử làm rơi một viên gạch ở độ cao khoảng 1 mét, gạch tốt sẽ không bị vỡ, gạch giòn sẽ bị vỡ.
- Ngâm viên gạch vào trong nước khoảng 24 giờ, sau đó kiểm tra trọng lượng của nó.Nếu trọng lượng nặng thêm hơn 15%, bạn không nên sử dụng loại gạch này. Ví dụ, một viên gạch nặng 2kg không được nặng quá 2,3kg sau khi bị ngâm trong nước 24 giờ.
- Có thể xây trang trí mà không cần trát.
Thép râu tường:
Thép râu tường được đặt để tăng liên kết, chống nứt tách tại vị trí tiếp giáp giữa tường gạch truyền thống và trụ bê tông/ hoặc đấu nối bức tường xây sau.
Trước đây thường thực hiện bằng cách đặt đoạn thép D6 sẵn trong cốp pha cột trước khi đổ bê tông cột. Sau đó bẻ uốn lấy ra đoạn râu đã tính toán trước. Hoặc khoan sau rồi dùng keo chuyên dụng để cấy thép râu vào bê tông cột. Thi công khó khăn tính chính xác không cao.
Ngày nay theo xu hướng công nghiệp nhanh gọn tiết kiệm thời gian, thị trường bán đại trà các loại râu thép công nghiệp dập định hình, chiều dài từ 240- 300mm, bề rộng bản 40mm, chiều dày bản thép từ 0,3-0,5-0,7mm. Gắn lên cột bằng phương pháp khoan- đóng tắc kê vào lỗ và siết bu lông/ đinh bắn bê tông.
Về bố trí
- Khoảng cách giữa 2 thép râu cách nhau 50 cm theo chiều dọc, bắt đầu từ mặt cốt nền lên vị trí cuối cùng của cột.
- Tường đơn thì 1 râu ở giữa – tường đôi thì 2 cái hai bên.
Đặt lanh tô (Lintel) tường:
Lanh tô trong xây dựng là bộ phận/ cấu kiện nằm ngang bên trên các LỖ MỞ như khung cửa đi, cửa sổ hay ô trống trên tường. Mục đích tạo độ vuông vắn, định hình và chống đỡ tường gạch phía trên.
Lanh tô được chia thành một số loại. Tùy vào khung cửa to nhỏ hay độ áp lực mà bên trên đè xuống sẽ có những thiết kế phù hợp, tương ứng. Cụ thể:
Lanh tô gạch:
Được xây hoàn toàn từ những viên gạch chất lượng tốt. Chiều cao dao động từ 10-20cm tùy nhịp và tải trọng.
Ưu điểm: Có độ chịu nén và độ bền đảm bảo. Vì cả lanh tô và khối xây đều được làm từ cùng một loại vật liệu nên hệ số nhiệt của cả hai thành viên là như nhau. Do đó, có thể tránh được các vết nứt do ứng suất nhiệt. Thi công đơn giản và rất rẻ.
Nhược điểm: Chịu tải trọng hạn chế, không thích hợp cho nhịp lớn; cần ván khuôn khi thi công; cần thiết BẢO DƯỠNG thời gian tối thiểu 2-3 tuần; khả năng hư hỏng khi nhà bị lún.
Lanh tô gạch gia cường cốt thép:
Xây giống như lanh tô gạch. Bổ xung cốt thép theo phương thức sau:
Ghép xong cốp pha hãy trải 1 lớp vữa mác cao lên bề mặt rồi đặt thép d6 gia cường. Số lượng cứ 1/2 bề rộng viên gạch đặt 1 thanh. Hai đầu bẻ móc và đặt sâu qua mép lỗ mở ít nhất chiều dài 1 viên gạch.
Dùng vữa mác cao xây chất lượng khoảng 5-7 hàng gạch phía trên, với chiều cao > 1/4 chiều rộng lỗ mở. Bảo dưỡng 1 tuần.
Thường được áp dụng với những lỗ cửa có R < 1,5m, tối đa đến 2m (tạo thêm độ vồng dạng vòm sẽ làm lanh tô chịu lực tốt hơn). Nếu lỗ cửa có R >2m thì phải dùng lanh tô loại khác có sức chịu tải tốt hơn.
Lanh tô gạch cốt thép là loại hiện nay đang được sử dụng nhiều nhất vì tính ứng dụng cao và khả năng chịu lực phù hợp.
Lanh tô bê tông cốt thép đổ tại chỗ:
Chiều rộng của lanh tô được tính bằng chiều dày của tường. Chiều cao và số lượng cốt thép thì sẽ được tính toán theo công thức chung, thường chọn~ 1/10 đến 1/12 nhịp của lanh tô.
Đối với sàn đổ tại chỗ, khi cao độ của đỉnh lanh tô và đáy dầm sàn theo tính toán khá gần nhau thì nên kết hợp chung thành một khối.
Loại lanh tô này đặc biệt hữu ích khi kết hợp đổ liền với ô văng, mí cửa tạo thành toàn khối.
Xem xét đổ các lanh tô liên tục tạo thành một dầm giằng chạy kín các bức tường trong các trường hợp: Nhà diện tích lớn, tường cao, lỗ mở nhiều và liên tục hay khu vực dễ xảy ra động đất.
Tham khảo mẫu tính sẵn cho lanh tô thông thường chịu tải trọng khối xây bên trên:
Lanh tô bê tông cốt thép đúc sẵn:
Với loại lanh tô cốt thép đúc sẵn trong nhà xưởng, người ta sẽ lấy kích thước viên gạch làm chuẩn: Tính chiều dài lanh tô bằng bội số của ½ chiều dài viên gạch, và sao cho phần đầu gác vào tường tối thiểu bằng chiều dài 1 viên gạch. Độ cao bằng độ dày của 1/2/3 hàng gạch.
Ưu điểm của lanh tô đúc sẵn là có tốc độ thi công nhanh.
Lanh tô thép hình đúc sẵn (I/C):
Thường được sử dụng khi muốn che giấu lanh tô.
Ưu điểm: Nhẹ nên rất dễ dàng trong việc xử lý và vận chuyển; Thép rất linh hoạt và có thể được chế tạo thành bất kỳ hình dạng nào.
Nhược điểm của lanh tô thép: Dễ bị ăn mòn nếu không được sơn mạ cẩn thận; chống cháy kém.
Lanh tô là một bộ phận được coi là quan trọng trong cái khung vững chãi của nhà. Hiện nay có rất nhiều gia đình làm công trình lớn đã sử dụng những dịch vụ thuê đội thiết kế xây dựng và đội xây dựng lanh tô chuyên nghiệp riêng. Đảm bảo tính an toàn, bền vững và có tay nghề cao và sự chính xác nhất định.
Chế độ bảo dưỡng khối xây:
Nếu không bảo dưỡng/ bảo dưỡng không đúng cách, tất cả các cấu kiện liên quan đến xi măng đều không đạt được cường độ lẽ ra nó phải đạt được. Cấu kiện sẽ bị khô bở, nứt nẻ, làm suy giảm nghiêm trọng khả năng chịu lực, khả năng chống thấm, chống ăn mòn và tuổi thọ.
Với tường, ngoài việc ngâm kỹ gạch trước khi xây- bạn hãy phun nước thường xuyên trong phạm vi 7 ngày đầu. Trong ngày nắng nóng, hãy phun ít nhất 3 lần mỗi ngày.
Nhata.net hy vọng các thông tin trong bài viết Hướng dẫn thi công và nghiệm thu xây tường gạch sét nung có ích cho bạn!
